Keltski krst simbolizam i značenje
Ukratko, Keltski krst predstavlja ljudsku želju da otkrije i doživi misteriju života, a takođe simbolizuje kompas koji nas vodi kroz naše duhovno putovanje. Keltski krst nije samo lep prikaz vere, već je i pravi odraz nade koju su Kelti imali. Slično, predstavlja znanje, snagu, saosećanje i beskrajnu ljubav.
Keltski krst, poznat i kao Irski visoki krst, je krst sa krugom u sredini. Pravi irski krst je oblik hrišćanskog krsta, ili raspeća, okruženog prstenom.
Keltski krstl predstavlja savršenu ravnotežu između materijalnog i duhovnog, te između ljudi i prirode. Takođe se vjeruje da simbol predstavlja ravnotežu između dve energije, kao što su mudrost i moć, ljubav i snaga, znanje i iskustvo. Keltski krst takođe predstavlja četiri dela čoveka: duh, telo, srce i um.Danas je keltski krst prisutan u oblicima i stilovima diljem svijeta, uključujući umetnost, nakit, …modu.
Verovatno jedan od najprepoznatljivijih od mnogih keltskih simbola, ‘Irski krst’ je prisutan u Irskoj od ranog srednjeg veka.Simboli keltskog krsta mogu se naći razbacani širom Irske.
Najraniji primeri keltskih krstova, kakve ih poznajemo danas, datiraju iz devetog veka. Prvo su se pojavili u dve velike grupe, u Aheniju u Irskoj i irskom manastiru Jona, kod škotske obale. Od tada su se proširili po Irskoj, Britaniji, pa čak i delovima Francuske, pre nego što je njihova upotreba opala oko 1200. godine nove ere.
Simbol Keltskog krsta se ne smatra paganskim simbolom, već je povezan sa keltskim hrišćanstvom. Većina ranih referenci na keltske krstove potiče iz vremena kada su Kelti počeli da se preobraćaju u hrišćanstvo. I mnogi od najranijih preživelih primera keltskih krstova u Irskoj i Britaniji potiču iz oblasti u kojima je keltsko hrišćanstvo najduže preživelo.
Jedna legenda kaže da je keltski krst uveo Sveti Patrik. Smatra se da su rani irski Kelti već koristili sunčane krstove kao duhovne simbole i da je to već bio veliki deo njihove kulture. Oslanjajući se na sličnosti sa raspećem i važnost koju je simbol već imao, uspeo je da stvori vezu između poznate ikone i svog hrišćanskog učenja. Na ovaj način je bilo lakše uspostaviti odnos sa ranim preobraćenicima. Međutim, Sveti Patrik je živeo u petom veku i nijedan keltski krst ne datira iz tog vremena.
Između 9. i 12. veka, Irski krstovi su počeli da niču širom Irske, Britanije, pa čak i delova Evrope, posebno tamo gde su bili stacionirani irski misionari. Dok su norveški doseljenici, odnosno Vikinzi, izvršili invaziju i na kraju se naselili u Britaniji, i oni su crpili inspiraciju iz Keltskih krstova. Nekoliko keltskih krstova pronađeno je u Norveškoj i Švedskoj, koje su najverovatnije doneli irski misionari. Nekoliko njih datira iz doba Vikinga. U Britaniji, naseljeni Vikinzi su koristili keltske krstove da kombinuju elemente hrišćanstva sa svojim nordijskim mitovima. Gosfortov krst u crkvenom dvorištu Svete Marije u engleskom okrugu Kambrija je odličan primer ovog stila.
Kako su godine odmicale, tako je rastao i nivo detalja na krstovima. Irski krstovi iz ranog 8. i 9. veka imali su rezbarene prepletene šare i keltske čvorove, dok je od kasnog 9. i 10. veka počeo da se pojavljuje veliki broj figura, obično sa Hristom raspetim u sredini. Do 12. veka, mnogi krstovi su prikazivali samo Hrista i možda lokalnog episkopa, ali su oni bili isklesani skoro u prirodnoj veličini i sa velikim detaljima. U 12. veku tradicija se u Irskoj završila, sa sve manje primera, sve dok nisu potpuno izašli iz mode.
Sredinom 19. veka, međutim, simbol keltskog krsta se vratio u ono što je poznato kao keltski preporod. Postao je da predstavlja keltski identitet, kao i da simbolizuje verska uverenja.
Sredinom do kasnih 1800-ih, irski krstovi su počeli da se pojavljuju na irskim grobljima kao nadgrobni spomenici, noseći nove dizajne koji odgovaraju modernom dobu. Od tada, simbol keltskog krsta postao je figura i amblem keltskog identiteta, koji se do danas obično pojavljuje u obliku nakita, logotipa i tetovaža.
Posednjih decenija keltski krst je postao simbol koji koriste savremene belačke rasističke i neonacističke organizacije a zboog toga je došlo do zabrane njegove upotrebe u nekim evropskim državama. Upotreba keltskog krsta u Srbiji je dozvoljena, jer se u zakonu ne navedi razlika između verzija krstova koji se koriste u Srpskoj pravoslavnoj crkvi kao i u drugim hrišćanskim crkvama. Keltski krst se nekada nalazio na obeležjima Trećeg Rajha, a u nacističke svrhe koristili su ga i norveški nacisti za vreme Drugog svetskog rata.
Da li je keltski krst prihvaćen u pravoslavnom hrišćanstvu?
Keltski krst je prihvaćen u pravoslavnom hrišćanstvu, iako ne postoji jedinstveni odgovor na to pitanje. Neki veruju da je simbol povezan s hrišćanstvom, dok drugi smatraju da je to samo mit. U svakom slučaju, mnogi pravoslavni hrišćani su primili simbol kao svoj i koriste ga u svojoj religiji.
Da li su keltski krst koristili nacisti?
Nacisti su koristili keltski krst, iako nije bilo njihov primarni simbol. U početku su ga koristili kao simbol slobode i pripadanja njemačkoj kulturi, ali je kasnije postao simbolom nacionalizma i nacizma. Danas je keltski krst postao simbol koji se povezuje sa nacističkim režimom, pa je korišćenje ovog simbola obično zabranjeno.
